Diyot Nedir
1) Diyot, akımın tek bir yönde ilerlemesini sağlayan devre elemanıdır. Diyotları başlıca üç gruba ayırırız. Bunlar lamba, metal ve yarı iletken diyotlardır.
2)Diyotun P kutbuna " Anot ", N kutbuna da " Katot " adı verilir.
ŞEKİL 1) DİYOT
3)Diyot N tipi madde ile P tipi maddenin birleşiminden oluşur. Bu maddeler ilk birleştirildiğinde P tipi maddedeki oyuklarla N tipi maddedeki elektronlar iki maddenin birleşim noktasında buluşarak birbirlerini nötrlerler ve burada " Nötr " bir bölge oluşturular.
Şekil 2: Diyot İçerisinde Akımın Anottan Katota Doğru Olan Hareketi
4)Doğru polarlama: Anot ucuna güç kaynağının pozitif (+) kutbu katot ucunada güç kaynağının negatif (-) kutbu bağlandığında P tipi maddedeki oyuklar güç kaynağının pozitif (+) kutbu tarafından, N tipi maddedeki elektronlar da güç kaynağının negatif (-) kutbu tarafından itilirler. Bu sayede aradaki nötr bölge yıkılmış olur ve kaynağın negatif (-) kutbunda pozitif (+) kutbuna doğru bir elektron akışı başlar. Yani diyot iletime geçmiştir.
5)Ters polarlama: Diyotun katot ucuna güç kaynağının pozitif (+) kutbu, anot ucuna da güç kaynağının negatif (-) kutbu bağlandığında ise N tipi maddedeki elektronlar güç kaynağının negatif (-) kutbu tarafından, P tipi maddedeki oyuklarda güç kaynağının pozitif (+) kutbu tarafında çekilirler. Bu durumda ortadaki nötr bölge genişler, yani diyot yalıtıma geçmiş olur.
6)Eşik Gerilimi:Diyot'un çalışması, iletime geçmesi için gereken gerilimdir. Bu gerilim silisyumlu diyotlarda 0.6 volt, germanyum diyotlarda ise 0.2 volttur.
7)Sızıntı Akımı: Diyotun ters polarlama durumunda diyota uygulana gerilim belli bir seviyeye gelinceye kadar diyot yalıtımdadır. Diyot yalıtımda iken üzerinden sadece çok düşük miktarda geçen akıma sızıntı akımı denir. Diyota uygulanan gerilim değeri belli seviyenin üzerine çıktığında ise diyot bozulur ve yalıtkan özelliğini yitirir. Bunun nedeni uygulanan gerilimin arttırılmasıyla serbest elektronlara verilen enerjinin artması ve böylece pek çok elektronun valans bandından iletkenlik bandına atlayarak diyot üzerinden geçen akımın yükselmesidir.
Diyot Çeşitleri ve Yapıları
1. Kristal Diyot:Genel olarak doğrultmaç diyotları olarak bilinir ve doğrultmaç devrelerinde kullanılır.
ŞEKİL 3)Kristal Diyot
2)Zener Diyot :P ve N tipi yarı iletken malzemelerden oluşmuştur, silikon yapılıdır. Uçlarına uygulanan gerilimi sabit tutmaya yarayan diyotlardır. Zener diyotlar belli bir gerilim değerine kadar akım geçirmezler. Bu gerilime kırılma ya da zener gerilimi (Vz) adı verilir. Devreye doğru yönde bağlandığı zaman normal bir diyot gibi çalışır. Ters yönde bağlandığı zaman ise kırılma gerilimine (zener gerilimine) kadar iletime geçmez, kırılma gerilimi aşıldığında ise çığ etkisi şeklinde akım geçirir ve iletime geçer. Ters gerilim kalkınca, zener diyot da normal haline döner. Zener diyotlar ters polarlamada çalıştıkları için devreye ters bağlanırlar.
ŞEKİL 4)Zener Diyot
3) Tünel Diyot:Saf silisyum ve germanyum maddelerine daha fazla katkı maddesi eklenmesiyle meydana gelen, yüksek hıza sahip olan diyot türüdür.
ŞEKİL5) Tünel Diyot
4)Işık Yayan Diyot (Led):Doğru yönde gerilim uygulandığı zaman ışık yayan diğer bir deyimle elektriksel enerjiyi ışık enerjisi haline dönüştüren özel katkı maddeli P-N diyotlardır.
ŞEKİL 6)LED
5)Foto Diyot:Foto diyot ışık enerjisiyle iletime geçen diyottur.
ŞEKİL 7)Tünel Diyot
6. Ayarlanabilir Kapasiteli Diyot (Varaktör - Varikap):Varikap diyot, uçlarına verilen gerilime oranla kapasite değiştiren bir ayarlı kondansatördür ve ters polarma altında çalışır. Bu eleman televizyon ve radyoların otomatik aramalarında kullanılır.
ŞEKİL 8)Varikap Diyot
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder